(Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο alfavita.gr, στις 21/12/2020, το οποίο και ευχαριστώ)
Σε έναν μύθο του Αισώπου, ο βοσκός φωνάζει για πλάκα στο χωριό ότι ένας λύκος έχει επιτεθεί στα πρόβατα. Οι χωρικοί έρχονται, αλλά δεν υπάρχει λύκος. Και το κάνει ξανά και ξανά. Ώσπου κάποια στιγμή, όντως, έρχεται ο λύκος, ο βοσκός φωνάζει, αλλά οι χωρικοί νομίζουν ότι πάλι είναι ψέματα, οπότε δεν πηγαίνουν να βοηθήσουν. Και, φυσικά, ο λύκος τρώει τα πρόβατά τους.
Τα προηγούμενα χρόνια μεγάλο κομμάτι του κόσμου ξεκίνησε να δείχνει δυσπιστία για αυτά που ακούει από την ενημέρωση της τηλεόρασης (αποκορύφωμα το δημοψήφισμα του 2015). Σήμερα τα κανάλια προβάλουν πάρα πολύ την αναγκαιότητα προστασίας από τον κορονοϊό και εμβολιασμού. Πολύ μεγάλο κομμάτι του κόσμου δυσπιστεί και υποψιάζεται ότι πάλι όλα είναι ψέματα. Μήπως πάμε να την πατήσουμε κι εμείς όπως οι χωρικοί από το λύκο;
Ο κορονοϊός έχει σκοτώσει πάνω από 1,5 εκατ. ανθρώπους στον πλανήτη και σκοτώνει κάθε μέρα πολλούς. Η οικονομία έχει μια από τις μεγαλύτερες υφέσεις στην ιστορία και η ζωή όλων μας έχει υποβαθμιστεί.
Για την ασφάλεια των εμβολίων υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες μεθοδολογίες ελέγχου από την Ιατρική. Παρ’ όλ’ αυτά το ποσοστό του κόσμου που αρνείται να εμβολιαστεί είναι πολύ μεγάλο.
Το φάσμα αυτών των ανθρώπων ξεκινάει από άτομα που έχουν ελλιπή ενημέρωση, ανησυχία για την ταχύτητα που βγήκε το εμβόλιο, μέχρι και άτομα που μιλούν για κακόβουλο σχέδιο (τσιπάκι ή εκούσιο σχέδιο θανάτωσης)1. Πράγματι η ενημέρωση είναι δύσκολη, καθώς το παραμικρό νέο που ακούγεται άσχημα για το εμβόλιο είναι λογικό να διαδίδεται ταχύτατα και διαστρεβλωμένα δημιουργώντας λάθος εντυπώσεις. Επίσης, το ότι τα εμβόλια βγήκαν πολύ γρήγορα έχει εξηγηθεί από ειδικούς με βάση την πρωτοφανή εξοικονόμηση χρόνου από το οικονομικό και γραφειοκρατικό σκέλος, όχι από το κομμάτι των διαδικασιών ιατρικού ελέγχου ασφάλειας. Όμως, το πρόβλημα με το μεγάλο ποσοστό άρνησης εμβολιασμού είναι βαθύτερο.
Η ιστορία του βοσκού με τους χωρικούς μας θυμίζει ότι η ανθρώπινη νόηση έχει σαν βασικό στοιχείο την απάντηση σε κάτι. Ότι νοιώθω πως έχω την σειρά μου μετά από την σειρά του Άλλου που νοιώθω ότι μου απευθύνεται και με εγκαλεί. Αν όλα τα κανάλια λένε να κάνουμε το εμβόλιο, τότε όταν εγώ ερωτηθώ αν το κάνω, τι επιλογές έχω; Αν πω ναι, τότε το Εγώ μου εκμηδενίζεται και απορροφάται από το όλο. Αν πω όχι, τότε ξεχωρίζω, το Εγώ μου εξυψώνεται και έτσι αντλώ απόλαυση. Άλλωστε κάθε θεωρία συνωμοσίας είναι εγωκεντρική, όπως π.χ. η θεωρία της επίπεδης γης2.
Το εμβόλιο ενάντια στον κορονοϊό είναι ένα κομβικό σημαίνον το οποίο μεταθέτει το συμβολικό σύστημα της κατάστασης. Η λογική λέει για μια τυχαία εμφάνιση ενός ιού από φυσικές συνθήκες που προκάλεσε όλον αυτό τον χαμό στην ζωή του καθένα από μας και μπορεί να περιοριστεί πάρα πολύ με ένα επίτευγμα της Ιατρικής όπως το εμβόλιο. Όμως, η δαιμονοποίηση του μεταθέτει όλη αυτή την τυχαία και χαοτική κατάσταση σε “ένα προσχεδιασμένο πλάνο κάποιων με σκοτεινό σκοπό απέναντι σε μένα, αλλά εγώ τους κατάλαβα, θα ειδοποιήσω όλον τον κόσμο και θα γίνω ήρωας”. Έτσι το άτομο νοιώθει ότι γίνεται το επίκεντρο ενός λόγου και μιας αφήγησης που του δίνει νόημα στο παρόν και εξηγεί αναδρομικά και το παρελθόν.
Επίσης, δεν είναι άσχετη και η φοβία μας για τα εμβόλια των παιδικών και βρεφικών μας χρόνων. Μπορεί τις περισσότερες μνήμες για την δυσφορία των ενέσεων να τις έχουμε απωθήσει, αλλά υπάρχουν στο ασυνείδητό μας και μας επηρεάζουν. Θυμάμαι μια δασκάλα στο δημοτικό που μας είπε: “Αν κάνετε φασαρία, θα σας κάνω ένεση” και, φυσικά, αυτή η απειλή έπιανε. Τώρα κυκλοφορούν στο ίντερνετ φράσεις του τύπου “Να το κάνουν πρώτα το εμβόλιο οι πολιτικοί και μετά εμείς” και διάφορες τέτοιες ανοησίες που περιγράφουν το εμβόλιο σαν τιμωρία (αν και, όντως, με πρωτοβουλία τους θα το κάνουν πρώτα κάποιοι πολιτικοί αρχηγοί για λόγους παραδείγματος, και μπράβο τους).
Το ζήτημα θα γίνεται όλο και πιο οξύ το επόμενο διάστημα που θα ξεκινήσουν οι μαζικοί εμβολιασμοί. Όταν συμβαίνει το παραμικρό άσχετο γεγονός, θα κυκλοφορεί ταχύτατα και διαστρεβλωμένα και πολλής κόσμος που φοβάται θα το βλέπει σαν ψευδή επιβεβαίωση του φόβου του. Παράλληλα, θα συνεχίσουν να πεθαίνουν καθημερινά πάρα πολλοί άνθρωποι από κορονοϊό. Το ζήτημα, όμως, είναι ακόμα ανοιχτό. Θα την πατήσουμε κι εμείς όπως οι χωρικοί του μύθου;
*Ο Νίκος Μακράκης είναι Μαθηματικός (nimakrakis@edu.aau.at)
Αναφορές:
1:Θεωρίες συνωμοσίας περί κορονοϊού και δημοκρατία: https://astathmito.blogspot.com/2020/08/blog-post_92.html
2:Κι όμως, κι εσύ πιστεύεις ότι η γη είναι επίπεδη: https://www.alfavita.gr/koinonia/315167_ki-omos-ki-esy-pisteyeis-oti-i-gi-einai-epipedi